Category: Ljepota i zdravlje

Posted on

AUTOFAGIJA

Sve popularnije teme u medijima današnjice svakako su one koje se odnose na dijete i zdrav način ishrane. Vjerovatno je malo onih koji nisu čuli za pojam autofagije. Nutricionizam je postao jako značajan što svakako treba da bude. Usvajanje zravog načina života, fizička aktivnost i pravilna ishrana posebno su važni u prevenciji poremećaja rada organizma. Koliko je to važno potvrđuje i činjenica da je 2016. godine Nobelova nagrada za medicinu otišla u ruke  Yashinori Ohsumi koji je proučavao fenomen zvani autofagija koji je u medicini poznat još odavno. Ovaj naučnik je izučavao i posmatrao autofagiju na ćelijama kvasca i došao do značajnih otkrića koja bi se mogla odnositi i na ljudski organizam. Naziv autofagija potiče od dvije grče riječi, autos što znači ja ili sam i phagein što znači jesti. U bukvalnom prevodu sam sebe jesti.

Title: Autophagosomes
 
Photo by TheJCB on Foter.com
Continue reading “AUTOFAGIJA”
Posted on

Vitamin D za optimalan imunološki odgovor

Vitamin D ima dva oblika: holekalciferol (vit D3) i ergokalciferol (vit D2, porijeklom iz biljnih namirnica). Kod ljudi, u koži pod uticajem UV zračenja iz 7-dehidroholesterola nastaje holekalciferol (vit D3). On se dalje distribuira u jetru gdje nastaje 25 hidroksiholekalciferol koji se dalje aktivira u bubrezima nakon još jedne hidroksilacije i taj aktivni oblik je 1,25- dihidroksiholekalciferol (kalcitriol).
Egzogeni izvori vit D su : ulja jetre bakalara i dr. masnih riba, tuna, sardele, skuša, losos, haringa, plodovi mora, žumance, gljive, kvasci…

Photo by anjali-photography on Foter.com / CC BY

Vitamin D povećava apsorpciju kalcijuma i fosfora u crijevima, njihovu reapsorpciju iz bubrežnih kanalića, povećavaju koncentraciju kalcijuma u krvi a time suprimiraju lučenje PTH. Dovode do mineralizacije kostiju i zuba.

Continue reading “Vitamin D za optimalan imunološki odgovor”
Posted on

Omega 3 masne kiseline stabilizuju imunološki odgovor

Savremeni način života ostavlja posledice po zdravlje. U uslovima liberalnog kapitalizma gdje se odvija velika trka za što većom zaradom i uticajem, pojavljuju se i problemi. Naravno, najozbiljniji su zdravstveni problemi. Nepravilan način ishrane vodi do različitih oblika narušavanja zdravlja. U svijetu gdje je sve izraženo kroz brojeve teško je očekivati da se zadrži kvalitet u mnogim osnovnim elementima života. Tu se prvenstveno misli na ishranu. Zdrave hrane je veoma malo ali ipak glavni problem je neuravnotežena ishrana.

Da li se nekad zapitamo zašto ljudi u nekim zemljama češće oboljevaju od kardiovaskularnih, autoimunih bolesti, tumora, alergija… Naravno, stres koji je sastavni dio života (posebno razvijenih zemalja i zemalja u razvoju) ima ulogu. Značajno manje oboljelih od navedenih grupa bolesti nalazimo kod nekih naroda kao što su npr. Eskimi, narodi istočne Azije i td. Nesumljivo tu ulogu pripisujemo ishrani. Posebno ćemo skrenuti paznju na značaj unosa ali i RAVNOTEŽE unosa omega 3 i omega 6 masnih kiselina.

Omega 6 masne kiseline su esencijalne što znači da ih organizam ne može sintetisati pa se moraju unositi hranom. Imamo ih dosta u žitaricama, biljnim uljima (suncokretovo, sojino, susamovo , kukuruzno, laneno), orasima, slatkišima i drugom prerađenom hranom. Svakako, dokazana je njihova korisna uloga da pospješuju upalne odgovore (jak imunoloski odgovor), zatim utiču na povećanu koagubilnost krvi i s razlogom postoji sumnja da njihova velika količina (unošenje) moze biti odgovorna za nastanak mnogih oboljenja.

S druge strane imamo omega 3 masne kiseline koje su takođe esencijalne. Nalazimo ih mnogo u orasima, sjemenkama lana, lososu, sardinama, tuni, haringama, skuši, čia sjemenkama, maslinovom i lanenom ulju. One dovode na indirektan način do regulacije imunoloskog odgovora tj. one “obuzdavaju” stimulisan upalni odgovor koji može dovesti do ostećenja tkiva (mnoge bolesti nastaju na ovaj način). Znači, omega 3 masne kiseline su protivteža omega 6 masnim kiselinama.

Photo by Ronald van der Graaf on Foter.com / CC BY
Continue reading “Omega 3 masne kiseline stabilizuju imunološki odgovor”
Posted on

Bioflavonoidi

Bioflavonoidi su prirodni, aktivni spojevi u biljkama. Oni su biljni pigmenti. Mnogi ih nazivaju vitaminom P ali taj naziv nije zvanično privaćen. Neki ga označavaju kao C kompleks jer je veoma povezan sa vitaminom C. Nalazimo ih u limunu, narandžama, grejfrutu, bobičastom voću, lisnatom tamnozelenom povrću, paprikama, zelenom i crnom čaju, crnoj čokoladi, soji, heljdi, glogu itd…

Photo by M McBey on Foter.com / CC BY
Continue reading “Bioflavonoidi”
Posted on

Propolis

Riječ propolis je grčkog porijekla, pro-ispred, polis– grad. Naziva se i pčelinjim lijepilom. Pčele ga sakupljaju sa pupoljaka, kore drveće i sl. pa otud ima žućkasto-zelenu do smeđu boju. Ovim „lijepilom“ pčele zatvaraju otvore na svojim košnicama i time ih štite od uljeza, vjetra i vlage pa otud vjerovatno i potiče naziv kao „zaštita ispred grada“.  Stvaraju higijenu okoline. Uljeza koji uđe u košnicu, pčele ubiju (a ne mogu ga izbaciti van košnice npr. miš i sl.) odmah premazuju propolisom kojim balzamuju žrtvu, sprečavajući njeno truljenje i tako se štite od moguće zaraze.

 Propolis se sastoji se od smola (50-55%), voska (30-35%), eteričnih ulja (10%), cvijetnog peluda (5%). Sadži vitamine (E, C, A, B1, B2, B6), minerale (Fe, Zn, Mn, Co), enzime, organske kiseline, polifenole i flavonoide. Najvećim dijelom nosioci ljekovitih dejstava propolisa su bioflavonoidi koji djeluju protiv mikroorganizama i bogati su antioksidantima.

Upotrebljava se od davnina. Koristili su ga Grci, Asirci, Egipćani i dr. uglavnom u zdravstvene svrhe (opekotine, rane, za probavni sistem) ali i mumificiranje (Egipat). Danas se takođe dosta primjenjuje kao dodatak ishrani, u liječenju nekih oboljenja i stanja. Dobre rezultate je pokazao kod virusnih  (herpes simpleks virusa kao i virusa gripe), bakterijskih (uzazvanih streptokokama, salmonelom, i mnogim anaerobnim bakterijama) i gljivičnih infekcija (Candida albicans, C. Tropicalis…). Jača imunološki sistem, ubrzava regneraciju tkiva, sprečava nastanak tumora … Ima blagi anestetički efekat.

Pokazuje dobre rezultate kod: prevencije karijesa, prevencije parodontoze (sprečava rast anaerobnih bakterija oko zuba koje izazivaju periodontitis),  zapaljenja grla i grlobolje, gripe (kofeoilkvinska kiselina), afti, herpesa, kašlja, opekotina i ogrebotina (pospješuje zarastanje), akni, ulkusa želuca, prevencije tumora želuca i crijeva, pojačanog vaginalnog sekreta (u vidu vaginaleta).

Posted on

PRAVILNA ISHRANA

Za rast, razvoj i funkcionisanje organizma potrebne su različite materije koje unosimo hranom. Zato hrana mora da bude raznovrsna. Dnevne količine hrane zavise od starosti, pola, stanja organizma, fizičke aktivnosti… Unos materija i utrošak u organizmu treba da budu u ravnoteži. Makronutrijenti su ugljeni hidrati, masti i proteini a mikronutrijenti su vitamini i minerali.

50-70% potrebnog dnevnog unosa hrane treba da čine ugljeni hidrati (oko 4 gr/kg tm), 13-30% masti (oko 1.5 gr/kg tm) i 10-15% proteini (0.8-1.8 gr/kg tm, bebe do 6. mj. 2.2 gr/kg tm).

Hljeb, tjestenine, žitarice, krompir i sl, treba unositi 6-10  porcija dnevno. (npr jednu porciju čini: 1 šnita hljeba (60 gr) ili 1/2-1 šoljica žitarica (30-60 gr)).

Povrće treba unositi 2-4 porcije dnevno (jednu porciju čini: 1 šoljica svježeg ili 1/2 šoljice kuvanog povrća).

Voće treba unositi 2-4 porcije dnevno (jednu porciju čini: 1 srednje velika jabuka ili 2 kivija ili jedna pomorandža ili 1 banana ili 1 čaša soka ili 1/2 šoljice kompota ili 1/4 ili 1/2 šoljice suvog voća (oko 25 gr)).

Mlijeko i mliječne proizvode treba unositi 2-3 porcije dnevno (jednu porciju čini: 100-150 ml mlijeka ili 30-50 gr sira).

Meso, riba, jaja, pasulj, lješnjak, kikiriki, orah i sl treba da se unose 2- 3 porcije dnevno (jednu porciju čini: 80 gr mesa ili 1 jaje ili 1/3 šoljice orašastih plodova)

Masti, ulja, sklatkiši, grickalice i sl treba unositi 1 porciju dnevno (jednu porciju čini : 5 gr ulja,masti ili komadić čokolade ili 1 kašičica meda).

https://www.amazon.com/s?k=body+weight&ref=nb_sb_noss

Posted on

SLOBODNI RADIKALI KISEONIKA I ANTIOKSIDANTI

Slobodni radikali kiseonika nastaju u organizmu njegovim metabolizmom. Uklanjanjem jednog elektrona molekul postaje nestabilan i reaktivan. SRK teže da pređu u stabilno stanje pa „ kradu“ elektrone od drugih molekula i čine ih reaktivnim, što dovodi do lančane reakcije.  Najviše ih nastaje u procesima oksidacije tj. ćelijskog disanja (prenos elektrona) u mitohondrijama. Nastaju i u imunološkim ćelijama i predstavljaju značajnu ulogu protiv mikroorganizama.  Pojačano stvaranje u organizmu imamo kod zapaljenskih procesa, pojačane fizičke aktivnosti, pojačanog metabolizma… Na produkciju djeluju značajno i unošenje lijekova, zagađen vazduh, dim cigarete, radioaktivno i UV zračenje, unošenje pesticida u organizam itd. 

Pored imunološke funkcije, imaju i druge uloge u organizmu. NO- (azot oksid) utiče na vazodilataciju (širenje krvnih žila) i time pojačava protok krvi, H2O2 (vodonik peroksid) i O2-( superoksid) stimulišu stvaranje interleukina 2, koji igra jednu od ključnih uloga u imunološkoj odbrani kod infekcija. Postoji mnogo SRK a među poznatijim su još i OH- (hidroksilni radikal), RO2 (peroksilni radikal), HCIO- (hipohloritna kiselina). SRK mogu oštetiti ćelije u organizmu i dovesti do mnogobrojnih bolesti. Da ne bi došlo do toga postoji antioksidativna zaštita. Antioksidanti „poklanjaju“ svoj elektron i stabilizuju SRK a da pri tom ne naruše svoju stabilnost. Neki enzimi u organizmu sprečavaju nastajanje SRK i oni čine primarnu antioksidativnu zaštitu. Superoksid dizmutaza pretvara superoksid u H202 i O2. Katalaza pretvara H2O2 u H2O i O2. Glutation peroksidaza utiče na nastanak dva molekula vode iz H2O2.  Kada se SRK stvore u velikom broju u njihovom uklanjanju utiču : fosfolipaza A2, DNK ligaza, glikozidaze, DNK polimeraze, endonukleaze itd. (sekundarna antioksidativna zaštita). Poremećaj ravnoteže između nastajanja SRK i njihovog uklanjanja i neutralisanja vodi u nastanak oksidativnog stresa.

Continue reading “SLOBODNI RADIKALI KISEONIKA I ANTIOKSIDANTI”
Posted on

ANOREKSIJA I BULIMIJA

Naziv oboljenja anorexia nervosa na  grčkom znači nervozno odustvo apetita. Ovakve osobe nemaju realan uvid u svoju tjelesnu masu. Sebe doživljavaju kao gojaznu ili nedovoljno mršavu osobu. Postoji stalni strah da će biti gojazni pa često provjeravaju tjelesnu masu, sebe posmatraju i odmjeravaju. Unos hrane je veoma oskudan. Izbjegavaju ishranu bogatu mastima i igljenim hidratima. Nakon obroka nisu rijetka namjerno izazvana povraćanja. Zbog malnutricije nastaje veliki gubitak tjelesne mase, hormonski poremećaji , poremećaj menstruacije pa i njen gubitak, neplodnost, oslabljen libido, osteoporoza, oštećenja srčanog mišića, hipotenzija, depresija, poremećaj sna, vrtoglavica, opsesivnokompulzivni poremećaj, poremećaj elektrolita, dehidracija, usporen motilitet organa za varenje, hipotrofija mišića, gubitak snage, prorjeđivanje i gubitak kose, suva koža, lomnjivi nokti, otok šaka i stopala, hipotermija, osjećaj hladnoće…

Continue reading “ANOREKSIJA I BULIMIJA”

Posted on

Zdrava kosa i nokti uz biotin (vitamin B7)

Biotin je vitamin iz grupe B vitamina (B7). Ranije je nazivan  vitamin H zbog njemačkih riječi haar und haut tj. kosa i koža. On je neophodan za funkcionisanje  karboksilaza, enzima potrebnih za sintezu glukoze (glukoneogenezu) i masnih kiselina. Potreban je za metabolisanje leucina i jos nekih aminokiselina. Učestvujući u metabolizmu keratina i masnih kiselina bitan je za rast i zdravlje kose. Nazvan je  vitaminimom za ljepotu.

Photo by Alpha Plus AB on Foter.com / CC BY

Saprofitne bakterije u crijevu proizvode dodatnu količinu biotina. Zbog toga, zbog rasprostranjenosti u namirnicama kao i zbog njegovih relativno malih dnevnih potreba, rijetko nastaje deficijencija. Duga upotreba antiobiotika u terapiji može da ošteti crijevnu floru  a kasnije i do smanjenih vrijednosti ovog vitamina u organizmu. Hidrofilan je (rastvoriv u vodi) i zbog toga ne prolazi kroz kožu i kosu pa nije učinkovit kod preparata koji se nanose lokalno(kreme, šamponi).

U organizam se unosi hranom. Ima ga u mesu (bubrezi, jetra), žumancetu, kvascu, psenici, zobi, avokadu, bananama, soji, orasima, mahunarkama, krompiru, kikirikiju… Kuvanjem se smanjuje njegova učinkovitost. Hranom dospijeva u crijeva gdje se uz pomoc biotinidaza, multivitamins Continue reading “Zdrava kosa i nokti uz biotin (vitamin B7)”

Posted on

KAFA JE ZDRAVA!?

Teško se može zamisliti  jutro bez kafe. Miris kafe nas privlači. Ona je postala običaj, ritual, glavno sredstvo za razbuđivanje i započinjanje usješnog dana. Mnogo ima rasprava o dobrim i lošim efektima upotrebe kafe. Dok jedni uporno ukazuju na štetnost  kofeina na zdravlje a prvenstveno na kardiovaskularni sistem, drugi ukazuju na njenu korisnu stranu. Efekti u svakom slučaju su blagi. Studije su sprovođene više godina da bi  mogle da pokažu neke posledice. Naravno da je zbog njenog stimulativnog dejstva na CNS i blagog povećanja krvnog pritisaka kontraindikovana kod hipertoničara u većim količinama. I kod anksioznih pojačava ovo stanje i dovodi do nemira, nesanice, pojačanog lupanja srca. Continue reading “KAFA JE ZDRAVA!?”